رویارویی روسیه، چین با غرب و آینده افغانستان

کابل( کوبها نیوز) روسیه و چین بار دیگرتلاش دارند تا بحران افغانستان را مانند سالهای ۱۹۹۰ به گونه تدریجی از دسترس سازمان ملل متحد و امریکا بیرون بیاورد و به میز بازیگران منطقوی قرار دهد.
حدود ۳۵ سال قبل از امروز هنگامی که افغانستان در اتش جنگ خانگی میسوخت، روسیه و چین برای پایان بحران افعنستان در فارمت شش جمع دو تلاشهایی را انجام می داد که تا هنگام تهاجم امریکا بر افغانستان در اواخر سال ۲۰۰۱، کدام نتیجهٔ را در قبال نداشت.
درقالب این فارمت شش همسایهٔ افغانستان همراه با روسیه و امریکا با هم جلسه تشکیل می دادند تا برای خاتمهٔ جنگ که افغانستان را به تباهی کشانده بود،‌ به توافق برسند. آما نتیجهٔ ان همواره برعکس بود و به دلیل تضاد منافع انها، افغانستان هر چه بیشتر به تباهی کشانده می شد. از این میان پاکستان و ایران مانند امروز در آن زمان نیز در سایهٔ منافع خود شان نمی گذاشتند تا افغانستان با جهان روابط همه جانبه برقرار کند و به گونه خاص کشورهای مقتدر جهان به بحران افغانستان دسترسی داشته باشند. ازین رو تلاش داشتند تا از نشست های منطقوی در باره افغانستان، بر وفق مراد خود شان و بر ضد منافع افغانستان بهره ببرند. خلاصه اینکه ان زمان بازی در میدان افغانستان بیشتر در انحصار این دو همسایه بود.
از ان وقت کم و بیش ۳۰ سال میگذرد ، اما دیده می شود که در موقف بازیگران منطقوی در قبال افغانستان هیچ تغییری بوجود نیامده و مانند گذشته تلاش صورت می گیرد تا به حمایت چین و روسیه با احیای فارمت شش جمع دو، افغانستان را از دسترس غرب بیرون بیاورند.
اما این بار در احیای فارمت شش جمع دو، روسیه و چین نسبت به ایران وپاکستان بیشتر فعال استند. هر دو کشور که حریفان سیاسی، اقتصادی و نظامی غرب می باشند، تلاش دارند تا تقابل با غرب را در میدان افغانستان شدت ببخشند. مسکو و بیجنگ درین راستا توانسته اند تا یک حد اعتماد طالبان را به دست بیاورد و کابل را قانع سازد که گویا غرب نسبت به افغانستان نیت بد دارد و اینکه انها می توانند بدون نقش و حضور غرب در سطح منطقه بر سر پایان بحران در افغانستان به توافق برسند.
اکنون دیده می شود که چین و روسیه تا حدی در این بازی موفق استند و توانسته اند فاصله بین غرب و کابل را روز به روز بیشتر بسازد. آنها در عین حال تلاش دارند تا روابط افغانستان را با همسایه های شان در حدی نگه دارند که انها جرآت به رسمیت شناختن کابل را نداشته باشند.
تحکیم روابط با کشوهای منطقه بدون شک به مفاد کابل است، اما مشکل در این است که با گذشت ۳۰ سال در موقف این کشورها در برابر افغانستان کدام تغیری دیده نمی شود و هر کدام شان مانند گذشته علایق سیاسی، قومی، جغرافیایی، اقتصادی… خود را دنبال می کنند. این روش در حقیقت به حل بحران افغانستان نه تنها کمک نمی کند، بلکه برعکس آن را بیشتر و عمیق تر می سازد.
در این میان پاکستان به گونه مشهود تلاش دارد که کابل از دریچه اسلام اباد به جهان نگاه کند و تلاش ایران هم این است که غرب به کلی از افغانستان دست بشوید و کابل را به تهران واگذار کند. در کنار این دو همسایهٔ در به دیوار افغانستان، چین نیز تلاش دارد تا در کل حضور غرب در منطقه پایان یابد و روسیه که از قبل بر رفتار کشورهای اسیای میانه تسلط دارد، هر گز حاضر به تحمل چالش از ناحیهٔ غرب در مرز های جنوبی شان نیست. کشورهای اسیای میانه نیز به نوبت خود به احیای روابط گرم کابل با کشورهای مقتدر غربی روی خوش نشان نمی دهند. خلاصه اینکه همه همسایگان افغانستان تلاش دارند که افغانستان را تا حد ممکن در وضعیت کنونی نگهدارند. آنها در راستای همین موقف شان در کنفرانس اخیر دوحه در باره افغانستان، بر روابط کابل با غرب ضربه محکم دیگر را نیز وارد کرند.
مشکل دیگر این است که روسیه و چین که از حق ویتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار هستند، همواره در مورد افغانستان با غرب شاخ به شاخ بوده اند. با نگاه به این وضعیت ممکن است که تصامیم این شورا در باره افغانستان یا از طرف چین و روسیه و یا هم از طرف امریکا و همپیمانان شان ویتو گردد. این چیزی است که ضرر ان نسبت به حاکمان و سیاست مداران، بیشتر متوجه مردم عام افغانستان است. این اکنون مسوولیت طالبان است که چالش های احتمالی این وضعیت را نادیده نگیرند و قبل از دیر شدن، سیاست داخلی و خارجی شان را بازبینی کنند.