انتظارات طالبان از کنفرانس دوحه که در ۱۸ فبروری به مدت دو روز در دوحه پایتخت قطر برگزار می‌شود، بیشتر از آن چیزی است که مخالفان سیاسی دولت و جامعه جهانی از طالبان دارند. کنفرانس مشابهی در ماه می ۲۰۲۳ در دوحه برگزار شد که به دلیل دامنه مشارکت محدود، نتایج قابل توجهی نداشت.
توماس نیکلسون نماینده سازمان ملل متحد در یک کنفرانس مطبوعاتی در کابل به تاریخ هشت فبروری گفت که هدف از سفر او به کابل ایجاد انتظارات واقع بینانه و فراهم کردن بهترین امکانات برای یک کنفرانس سازنده است. طالبان، سیاستمداران سابق، جامعه مدنی و نمایندگان رسانه ها نیز به این کنفرانس دعوت شده اند. طالبان برای شرکت در کنفرانس چراغ سبز نشان داده اند، اما هنوز به طور رسمی انتظارات و خواسته های خود را از این کنفرانس بیان نکرده اند. وزارت امور خارجه این گروه می گوید که پس از مطالعه و بررسی کامل طرزالعمل و اجندای کاری کنفرانس دوحه در مورد شرکت یا عدم شرکت در کنفرانس تصمیم گیری خواهد کرد.
نیکلسون همچنین در نشست نمایندگان اروپا و آسیای مرکزی در قرقیزستان با هدف ایجاد هماهنگی منطقه ای شرکت می کند. در این کنفرانس نگرانی های کشورهای آسیای میانه از وضعیت افغانستان شنیده می شود. هدف از سفر نیکلسون این است که نظریات خود و دستور کار کنفرانس را قبل از کنفرانس با شرکت کنندگان در میان بگذارد و بین دیدگاه های طالبان، کشورهای منطقه و جامعه بین المللی هماهنگی احتمالی ایجاد کند.
با وجود اینکه نمایندگان برخی کشورها در کابل حضور دارند و برخی کشورها سفیران طالبان و اعتبارنامه های آنها را پذیرفته اند، اما هیچ کشوری حاضر نیست حکومت این گروه را به رسمیت بشناسد. جامعه جهانی شرایطی مانند حقوق کار و تحصیل زنان، تحصیل دختران و دولت فراگیر را شرایط اساسی برای تعامل با طالبان می داند. اما طالبان این شرایط را به راحتی نمی پذیرند. به رسمیت شناختن حکومت آنها، دادن کرسی افغانستان در سازمان ملل به طالبان و گشایش دارایی های د افغانستان بانک توسط ایالات متحده ممکن است از خواسته های مهم و احتمالی این گروه از جامعه جهانی باشد.
« موضوع مکاتب دخترانه و کار و حقوق زنان موضوع مهمی برای افغان ها و همچنان جامعه جهانی است. طالبان در این زمینه موضع قاطعی دارند و علیرغم اینکه به سطح پایین از بین این گروه نیز تلاش هایی برای تغییر این موقف صورت گرفته است، اما با مخالفت جدی رهبری خود مواجه شده اند. جامعه جهانی ممکن است توقعات خود را در این زمینه پایین بیاورد، اما این برای افغان ها، زنان و طبقه تحصیل کرده غیرقابل قبول است.»
سازمان ملل متحد و ایالات متحده امریکا و متحدانش به دنبال تعیین نماینده ویژه رسمی دیگر برای افغانستان هستند، اما طالبان ایجاد چنین پست با حضور نماینده سازمان ملل متحد را بی فایده می دانند و به این باور استند که این کار اهمیت و موثریت کرسی افغانستان در سازمان ملل را تحت شعاع قرار می دهد. نماینده گی جدید سازمان ملل نفوذ و اثرگذاری طالبان بر تعاملات سیاسی جاری مرتبط به افغانستان را کاهش می دهد و این باعث آغاز روند جدیدی از مذاکرات و ارتباط سازی با مخالفان سیاسی طالبان می شوند.
یکی از نگرانی های طالبان از کنفرانس دوحه خواسته های ایجاد دولت همه شمول است. جامعه جهانی خواستار تشکیل یک دولت فراگیر است، اما طالبان تاکید دارند که دولت آنها فراگیر است و گروه های متخاصم سابق نماینده اقوام افغانستان نیستند. موضع طالبان در برابر تغییر در حکومت واضح است، آنها انعطاف و تغییر در این حوزه را به معنای فروپاشی و از دست دادن نظام خود می دانند.
شرکت کنندگان کنفرانس انتظارات قابل لمس از این کنفرانس دارند، اما با توجه به مواضع قبلی و فعلی طالبان و خواسته های جامعه جهانی شاید زیاد قابل لمس نباشد.
بزرگترین انتظار طالبان به رسمیت شناختن آنها خواهد بود، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که آنها مواضع خود را تغییر دهند یا خیر؟
موضوع مکاتب دخترانه و کار و حقوق زنان موضوع مهمی برای افغان ها و همچنان جامعه جهانی است. طالبان در این زمینه موضع قاطعی دارند و علیرغم اینکه به سطح پایین از بین این گروه تلاش هایی برای تغییر این وضعیت صورت گرفته است، اما با مخالفت جدی رهبری خود مواجه شده اند. جامعه جهانی ممکن است توقعات خود را در این زمینه پایین بیاورد، اما این برای افغان ها، زنان و طبقه تحصیل کرده غیرقابل قبول است.
نگرانی کشورهای منطقه به ویژه در مورد حضور گروه های متخاصم خارجی در افغانستان حائز اهمیت است. بخشی از بحث کنفرانس ممکن است متوجه کردن طالبان به مسئولیت هایی باشد که آن ها در قطعنامه دوحه تعهد کرده اند. کشورهای منطقه همچنان در قبال طالبان رفتار محتاطانه ای دارند، اما اگر تهدیدات از سمت افغانستان به امنیت این کشورها افزایش یابد، ممکن است موضع آنها تغییر کند که در این صورت طالبان با چالش های جدیدی روبرو خواهند شد.
با در نظر گرفتن این خواسته ها، مواضع و انتظارات متضاد، کنفرانس دوحه ممکن است در حد ادامه گفتگو بین طرف های مختلف افغان و طالبان و جامعه جهانی و کشورهای منطقه مفید باشد، اما داشتن انتظارات بالا از این کنفرانس ممکن است غیرواقعی باشد.