واشنګټن (کوبها نیوز) امریکا په نړۍ کې د کډوالو تر ټولو ستر کوربه هېواد بلل کېږي او هر کال میلیونونه کسان د ګرځندوی، زده کړو، کار او ژوند لپاره دغه هېواد ته ځي او د امریکا په هر ایالت کې د هر هېواد وګړي خپله ټولنه لري.
په ۲۰۲۱ کال کې چې طالبانو په افغانستان کې واک تر لاسه کړ، د هغو افغانانو سربېره چې له پخوا امریکا ته تللي وو، څه باندې دوه سوه زره افغانان له هغی وروسته خپل هېواده پریښود او امریکا ته لاړل.
نوروز محمدي چې په افغانستان کې د امریکا د متحده ایالاتو د پراختیايي ادارې (USAID) پخوانی کارکوونکی و، د ۲۰۲۳ کال په اکتوبر میاشت کې امریکا ته راغی.
محمدي چې د غور ولايت د فيروز کوه اوسېدونکى دى، امريکا ته د راتګ پر مهال د فرهنګي توپيرونو په اړه اندېښمن و، خو د ويرجينيا په سټيفورډ ښار کې د لومړي اختر له لمانځلو وروسته يې اندېښنې کمې شوې دي.
محمدی کوبهانیوز ته وویل: “دا زما لومړی اختر دی چې زه یې له افغانستانه بهر لمانځم، د هغه څه برعکس چې ما یې تمه درلوده، چاپېریال ډیر نا اشنا نه و، ځکه د مذهبي او کلتوري مراسمو تر څنګ، هغه څه چې په افغانستان کې اړین دي، لکه جامې او وچې مېوې دلته هم زموږ د هېوادوالو له خوا ډېر پلورنځي جوړ شوي او هر څه په اسانه لاس ته راځي.”
افغانانو د امریکا په بیلابیلو ایالتونو کې د کوچنیو کاروبارونو، په ځانګړې توګه د پلورنځیو په جوړولو کي پانګونه کړی او د ژوند اړتیاوو ته یی د نورو افغانانو لاسرسي ته زمینه برابره کړې ده، په ځانګړی توګه د کور وسایل چې په خاص ډول افغانستان کې کارول کیږي.
اوس افغانانو له خپلو ټولنو په استفادې د امریکا په ځینو ایالتونو کې خپل ځانګړي اسلامي مرکزونه هم جوړ کړي دي.
په دې مرکزونو کې د دیني مراسمو د ترسره کولو ترڅنګ، تنکیو ځوانانو او ماشومانو ته د استادانو له خوا دیني مسایل تدریس کیږي او د نارینه وو او ښځو لپاره فرهنګي غونډې هم په لاره اچول کیږي.
د هلمند ولايت د مرکز لښکرګاه د لېسې پخوانې ښوونکې شګوفه عليزي چې د ښځو د لاسي صنايعو د يوه کوچني مرکز مشري يې هم کوله، امريکا ته په راتګ سره یې هم په افغاني بڼه د اختر لمانځل نه دی هېر نه کړی.
مېرمن علیزي چې په واشنګټن ډي سي کې اوسېږي، کوبهانیوز ته وویل: “د افغانستان برعکس چې موږ د اختر په ورځو کې درې ورځې رخصتي لرله او په هرو دریو ورځو کې د ملګرو او خپلوانو کورونو ته تللو، دلته په امریکا کې هغه کسان چې رسمي دنده لري یوازې د اختر لومړۍ ورځ رخصت وی، خو د هغو کسانو لپاره چې شخصي کارونه لري، په ځانګړې توګه د کور مېرمنو ته د اختر د لمانځلو فرصتونه ډېر دي او د هېواد له دود سره سم د ملګرو کورونو ته زو او د اختر درې ورځې لمانځو.”
د کورنیو فرهنګی اندیښني تر ډیره د خپلو ماشومانو د راتلونکي په اړه دي، ځکه چې په امریکا کې واحد کلتور نشته او د فرهنګونو په موجودیت کې دوی د کلتوري توپیرونو سره مخ کیږي.
د بلخ پوهنتون د ټولنپوهنې پخوانی استاد، شفیق سردار دوه کاله وړاندې امریکا ته راغلی او په اوهایو کې د کډوالو په یوه مرکز کې د فرهنګي لارښود په توګه کار کوي.
ښاغلی سردار کوبهانیوز ته وویل، چې افغانانو په خپلو ګډو هڅو سره په امریکا کې د خپلو ماشومانو د زده کړې لپاره د افغانستان په څېر چاپېریال جوړ کړی دی: “یوه اندېښنه چې دلته خلک لري د افغاني دودونو پر بنسټ د خپلو ماشومانو روزل دی، ځکه ماشومان ټوله ورځ په ښوونځي کې وی او هلته د مختلفو هیوادونو او بیلابیلو کلتورونو لرونکی ماشومان راځي، مګر مذهبي او دودیزو مراسمو لکه د تراویح ختم ته تلل، د اختر لمانځل او د ملګرو کورونو ته تلل، دا ارزښتونه د دوی په ذهنونو کې بیا را ژوندی کیږي.”
دغه افغان ټولنپوه، چې په خپله رسمي دنده کې د بېلابېلو هېوادونو له مهاجرو سره مرسته کوي، وايي، چې ډېری مسلمان کډوال د افغانانو د ژوند ټولنيزه بڼه خوښوی.
ځکه د ده په وینا، د کار فشار او لوړ مالي لګښت په امریکا کې د خلکو روانی وضعیت زیانمنوي، خو افغانان چې ټولنیز ژوند لري، د خپل ژوند ستونزې په ګډه حلوي.