واشنګټن( ۱۷ کب ۱۴۰۲): د متحده ایالاتو له حکومت سره د کار سابقه لرونکو افغانانو لپاره د واشنګټن د بیا میشتیدنې پروګرام د دې کال په وروستیو کې پای ته رسیږي چې په لسګونو زره کسان یې د طالبانو د غچ اخیستنې له خطر سره مخ کړي.
د کانګرس له خوا د ۳۸ زره او ۵۰۰ ځانګړو کډوالۍ ویزو (SIVs) اجازه ورکړل شوې، خو د اګست په میاشت کې د متحده ایالاتو د وتلو د کلیزې په درشل کې دا پای ته رسیږي، او دا شونتیا نه لیدل کیږي چې د متحده ایاالتونو ویشل شوی کانګرس به د بایډن ادارې له خوا د ۲۰ زره نورو ویزو غوښتنه تصویب کړي.
د بهرنیو چارو وزارت ویاند میتیو میلر په یوه خبري کنفرانس کې وویل: “موږ شاوخوا اته زره (SIVs) لرو. موږ له کانګرس څخه غوښتنه کړې چې دا شمېر لوړ کړي او په دې توګه له هغو افغانانو سره خپلې ژمنې پوره کړو چې د متحده ایالاتو لپاره یې خپل ژوند په خطر کې اچولی دی.”
د بهرنیو چارو وزارت یوه چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط وویل چې د پاتې SIVs له صادریدو وروسته به له ۱۰ زرو ډیر افغانان او د دوی کورنۍ ونه شي کړای په متحده ایالاتو کې د وروستي سکرینینګ او مرکو لپاره له افغانستان څخه بهر ژوند پیل کړي.
د افغانانو لسګونه زره نورې غوښتنې چې تر اوسه دې پړاو ته نه دي رسېدلې، هم د غور په تمه دي.
دیموکرات او د اردو تجربه کاره غړی جیسن کرو، چې په افغانستان کې یې خدمت کړی رویټرز ته وویل چې د SIV شمېر لوړولو کې پاتې راتلل د کانګرس له خوا اخلاقي برید او د ملي امنیت ناکامي وي.
د دې پروګرام احتمالي پای په داسې حال کې اټکل کیږي چې د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ د کډوالۍ پالیسیو، او د طالبانو له خوا د پخوانیو افغان سرتېرو د تعقیب، ربړونې او وژنو په تړاو د ملګرو ملتونو رپوټونو اندېښنې ډېرې کړې دي
طالبان چې د امریکا په ملاتړ پخوانیو حکومتي چارواکو او عسکرو ته یې بښنه اعلان کړې، د ملګرو ملتونو تورونه ردوي.
د افغان تخلیې سازمان مشر شان وان ډایور چې د رضاکاره او تجربه لرونکو ډلو یو لوی ایتلاف دی، او له خطر سره مخ افغانانو سره د بیا میشتیدنې په برخه کې مرسته کوي، وویل، «د کانګرس مشر مایک جانسن د وړاندیز مخه نیولې او دا په یو اړخیز ډول د هغو زرګونو وړ افغانانو مخه نیسي چې امریکا ته د راتګ هیلې لري».
د جانسن دفتر سمدلاسه دې ته ځواب ونه وایه.
د وان ډیور په باور، حتا ۲۰ زره نورې ویزې ددې بهیر د پای ته رسولو لپاره کافي نه دي.
هغه د سپتمبر په میاشت کې د بهرنیو چارو وزارت راپور ته اشاره وکړه چې شاوخوا ۱۳۰ زره بشپړ یا جزوي غوښتنلیکونه پاتې دي. په دې شمیر کې د غوښتنلیک ورکوونکو کورنۍ شاملې نه دي .
په عراق کې جمهوري غوښتونکی براډ وینسټروپ وویل: “موږ د هغو لسګونو زرو افغانانو په وړاندې مکلفیت لرو چې په شل کلنه جګړه کې زموږ تر څنګ ولاړ وو.”
پروسږکال، هغه له نورو سره په همکارۍ یوه لایحه برابره کړه څو د SIV ویزو شمېر شل زرو ته لوړ کړي او دا پروګرام تر ۲۰۲۹ پورې وغځوي.
له ۲۰۱۴ کال راهیسې، دا پروګرام تقریبا هر کال د کانګرس له خوا پراخ شوی او محدود شوی، که څه هم د غوښتنلیکونو بهیر د ټرمپ ادارې په دوره کې د پام وړ ورو شوی و. کانګرس په ۲۰۲۲ کال کې د ۳۸زره او ۵۰۰ ویزو اوسنی حد ټاکلی. خو په داسې حال کې چې د مشرانو جرګې ډیموکراټانو تیر کال د ددې وېزو زیاتوالی او د پروګرام غځول تصویب کړل ، د کانګرس جمهوري غوښتونکو یې مخالفت وکړ.
په همدې ترڅ کې د اس آی وي د صادرولو پروسه یوڅه ساده شوه او پاموړ چټکتیا پکې راغلې ده. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د چارواک په وینا، د ۲۰۲۱ کال له سپټمبر څخه تر تېرې میاشتې پورې، د بهرنیو چارو وزارت شاوخوا ۳۹۰۰۰ اېس آی وي ویزې صادرې کړې دي.